Podstawą sukcesu w licytacji jest umiejętność oceny karty.
Dlatego na początek porozmawiamy o Zasadzie Bilansu. Oto ona w skrócie:
 

To, co zalicytowane, ma pokrycie w sile karty

Metody bilansowania:

Jest ich wiele ,ale praktyka wykazała ,że żadna z nich nie jest wystarczająco precyzyjna.
Szczególnie przy rozdaniach układowych metody rachunkowe (sumowania punktów
za honory i układ) zawodzą. Aby Cię przekonać, że znalezienie algorytmu bilansowania
nie jest proste, podam kilka przykładów.
 

W	E
1Ş	3Ş (inwit)
?

.

	W1			W2
Ş	AW1053		Ş	KDW105
ŠŠ©	8		ŠŠ©	DW
¨	K7		¨	W97
§	A10865		§	KW5

Z ręką W1 na pewno należy przyjąć zaproszenie do końcówki pikowej,
a z W2, choć silniejszą honorowo – spasować.

Kolejne przykłady:
 

	#1			#2
Ş	AD		Ş	65
ŠŠ©	W9854		ŠŠ©	ADW54
¨	10762		¨	KD102
§	KD		§	72

Obie ręce jednakowo bogate w honory i układ, a jednak wyczuwasz,
że ręka #2 jest znacznie lepsza od #1.
 

	#1			#2
Ş	A109		Ş	A62
ŠŠ©	DW94		ŠŠ©	DW52
¨	W107		¨	W73
§	KW8		§	KW2

Znowu ta sama liczba PC, ale ze względu na wysokie blotki,
ręka #1 jest znacznie lepsza od #2.
 

#1	DW102	W-E	A954
#2	K1032	W-E	A954

Ta sama liczba PC w kolorze, identyczny układ kart niższych, a jednak w przypadku #1
masz 50% szans na wzięcie 4 lew, a w #2 niespełna 7%, a czasem można oddać 2 lewy.
Można by z tego wyciągnąć pochopny wniosek, że DW stanowią znaczni lepszą wartość od króla,
a przecież wielokrotnie sprawdziłeś na własnej skórze, że tak nie jest. Na pewno dobrą wartością
jest sekwens DW10.

Zgrupowanie honorów w jednym kolorze zwiększa siłę połączonych rąk, np.
 

Ş	ADWxx	W-E	Kxx
ŠŠ©	xxx		xx

pięć lew przy grze w piki
.

Ş	ADxxx	W-E	xxx
ŠŠ©	Wxx		Kx

szanse na wzięcie 5 lew w pikach i kierach są znikome.

Z powyższego wynika, że przy bilansowaniu powinniśmy przyznawać dodatkowe punkty
za zgrupowanie honorów (sekwensy).

Ale nie zawsze, np.
 

AD10xx

W-E

KWxxx

Dama i walet są zupełnie zbyteczne. Lepiej, by znalazły się poza pikami.
Niekorzystne jest dublowanie wartości honorowych w kolorach krótkich
(punktów dużo – mało lew), np.
 

#1	KD	W-E	Ax
#2	DW	W-E	AK

Jeszcze kilka przykładów pokazujących jak trudno jest w sposób rachunkowy
(za pomocą punktów przeliczeniowych) oszacować wartości układowe.

Atutami są piki:
 

#1	Ş	AKxxx	W-E	Dxxxx
	Š©Š	xxx		--

układ daje 3 lewy przebitkowe
.

#2	Ş	AKxxx	W-E	Dxxxx
	ŠŠ©	--		--

dwa renonse, lecz zero lew przebitkowych - jeśli krótkość trafia do krótkości,
to także jest to niekorzystne zdublowanie wartości.
.

W	#1		E
Ş	AKxxx		Ş	Dxxxx
ŠŠ©	KWx		ŠŠ©	x
¨	xxx		¨	Dxx
§	xx		§	Axxxx

“zły” singelton, brak sfitowania w kolorach bocznych. Tylko 8 lew przy grze w piki
.

W	#2		E
Ş	AKxxx		Ş	Dxxxx
ŠŠ©	KWx		ŠŠ©	Dxx
¨	xxx		¨	x
§	xx		§	Axxxx

“dobry” singelton, sfitowanie kolorów podnosi siłę karty. Wzięcie 10 lew na piki jest pewne.

Następny przykład pokazuje jak ważne przy ocenie karty są kart środkowe:

#1	K543	W-E	W62
#2	K1093	W-E	W86

w przypadku #2 masz pewność wzięcia 2 lew i 50% na wzięcie trzech.

Przykładów takich można by podać wiele. Potwierdzają one trudności bilansowania. Bilansowanie rozumiane jako mechaniczne dodawanie punktów jest niewystarczające. Te same figury w jednym rozdaniu mogą mieć zupełnie inną wartość niż w drugim. I na tym między innymi polega urok brydża.

Lewy honorowe.

Najprostszą metodą obliczania siły honorowej jest metoda punktowa Miltona Worka (as=4PC,
król=3PC, dama=2PC, walet=1PC). Suma punktów w jednym kolorze (10PC)
jest odpowiednikiem trzech lew honorowych.

Lewy blotkowe.

Są to lewy brane dzięki temu, że przeciwnicy nie mają już kart w tym kolorze.
Aby wziąć lewę blotkową (fortę), kolor musi być co najmniej 4-kartowy i muszą być
wcześniej zgrane w nim lewy honorowe. Jeżeli z licytacji wiemy, że mamy kolor uzgodniony
(mamy w nim łącznie z partnerem minimum 8 kart), to przyjmujemy za słuszną regułę:

Longer ma tyle lew blotkowych, ile w nim kart ponad trzy.

Kolor uzgodniony wzmacnia siłę połączonych rąk.

Na otwarciu jeszcze nie wiemy, czy nasz longer zostanie uzgodniony, ale potencjalna
wartość ręki opartej o długi kolor jest wyższa niż ręki zrównoważonej.

Lewy przebitkowe.

Podanie reguły obliczania lew przebitkowych jest bardzo trudne. Dlatego, w szczególności
przy rozdaniach silnie układowych, powinieneś zaprząc do pracy wyobraźnię.
W swych rozważaniach uwzględniaj przede wszystkim:

• czy będziesz miał czym przebijać? Tzn. czy nie zabraknie ci atutów wskutek: konieczności odatutowania obrońców, wistu atutowego obrońców, konieczności komunikowania się kolorem atutowym.
• czy będziesz miał co przebijać? Zdarza się przecież pełna symetria układu (dubel do dubla, itp.)
• czy nie zachodzi kolizja krótkości z honorami – np. w kolorze singla partnera posiadasz KDW.

FAZA OTWARCIA

1. Przy rękach bezatutowych (4333,4432,5332) liczymy tylko PC.

WE posiadają 20PC, co statystycznie, jak wiemy daje 6 lew honorowych
(10PC=3 honorowe lewy statystyczne). Znakomita koncentracja figur w kolorach długich
sprawiła nawet, że WE mają 8 gotowych lew.
Ale kontraktu 2BA nie wygrają, gdyż przeciwnicy wcześniej wezmą 8 lew
(lub więcej) w kolorach młodszych.
Tak więc przy grze w BA ważne są także figury w kolorach krótkich – stopery.

Zupełnie inaczej wygląda sytuacja przy grach kolorowych, tu stoperem w kolorze bocznym
może być krótkość. Popatrzmy na zmienione nieco ręce WE:
 

W	#2		E
Ş	AKDW		Ş	10xxx
ŠŠ©	xxx		ŠŠ©	AKDW
¨	xxx		¨	x
§	xxx		§	xxxx

Teraz grając w piki weźmiemy 9 lew. Singel karowy nie tylko nie pozwoli
przeciwnikom wziąć w tym kolorze więcej niż 1 lewę, ale także wraz z fitem
pikowym, zapewni dodatkową lewę – przebitkową.

Popatrzmy na jeszcze, dość ekstremalny, przykład:

W	#3
Ş	AKDWx
ŠŠ©	AKDWx
¨	x
§	xx

Jeżeli partner zdoła nam uzgodnić jeden z naszych longerów, albo spotkamy
w obu po dublu, to możemy być niemal pewni wygrania końcówki w kolor starszy.
Mamy tylko 20PC, a pozostała siła bierze się z długości longerów i znakomitej lokalizacji figur.

Z naszych dotychczasowych rozważań wynika, że przy rękach BA(bez longera 5+) punktów
za lokalizację nie uwzględniamy. Jednak realnie one istnieją, przecież jeśli nasz czterokartowy kolor
jest zupełnie przeciętny, to partner często uzupełni go jakąś figurą (może dwoma), albo nasza figura
w krótkim kolorze uzupełni jego kolor i w efekcie wzmocni szanse na większą liczbę lew w tym
kolorze – sfitowanie podnosi siłę połączonych rąk.
 

Przy rękach zrównoważonych 25PC  daje bilans na końcówkę 3BA.

Bilans na końcówkę nie musi być nadto precyzyjny. Poprawić go może już pierwszy wist.
Rozgrywając 3BA, możesz po drodze do swoich 9 lew oddać przeciwnikom 4,
a więc wykorzystać kilka szans, skorzystać z kilku manewrów.

Zupełnie inaczej wygląda sytuacja przy szlemikach. Tu bilans powinien być precyzyjny.
Nie licz zbytnio na pomoc przeciwników. Twoje możliwości zagrań specjalnych
są wtedy także silnie ograniczone, zwłaszcza przy szlemiku BA.
 

Na szlemika, przy układach bezatutowych,  wymagane jest 33PC.

W strefie licytacji szlemowej baczniejszą uwagę powinieneś poświęcić sprawdzeniu
lokalizacji figur w kolorach longerów.

Tak więc, o ile wartość 25PC możesz uznać za wystarczającą do zgłoszenia końcówki 3BA,
to wartość 33PC w strefie szlemikowej stanowić może tylko punkt orientacyjny
i w miarę możliwości powinieneś ją poddać weryfikacji, sprawdzając rzeczywiste sfitowanie rąk.
 

W	#1	W-E	E
Ş	AK4	1§ -1©ŠŠ	Ş	D76
Š©Š	D52	1ba - ?	ŠŠ©	KW84
¨	1087		¨	AKW5
§	A876		§	KW

Po rebidzie 1BA układ ręki W masz jak na dłoni, prawie na pewno 3334
(W nie otworzył 1¨ - z czwórki, nie zgłosił 1Ş, nie sfitował kierów).
Twoje 18PC i potencjalne 14PC partnera dają w sumie 32PC.
Masz tylko 2 trefle, a więc brak szans na wyrobienie forty treflowej.
Lepiej byłoby, gdybyś miał 2 piki, a 3 trefle. Licytuj 3BA.
z nieco większą siłą zgłosiłbyś 4BA(inwit do szlemika).

W sytuacjach wątpliwych powinieneś wykonać pracę umysłową polegającą
na wyobrażeniu sobie kilku możliwych rąk partnera, zaczynając od tej najbardziej
korzystnej. Jeżeli przy tak korzystnych założeniach szlemik jest “taki sobie”,
to należy zgłosić końcówkę.

W omawianym rozdaniu naprawdę trudno znaleźć u partnera kartę, z którą szlemik byłby prawidłowy.

Pamiętaj, brydż jest grą statystyczną, więc nie powinieneś licytować do superwybranych
wartości partnera, których istnienia nie sposób sprawdzić.

Dla celów szkoleniowych zróbmy szczegółowy bilans przy odkrytych kartach,
uwzględniając lokalizację figur. Przy czym za modelowy kolor 4-kartowy uznajemy
kolor z figurą wsparty 10-ką, a więc taki:
 

F10xx – modelowy kolor czterokartowy

Jeśli jest silniejszy, to posiada odchylenie dodatnie, jeśli słabszy – ujemne.

Za każdą dodatkową figurę w kolorze dodajemy 1PS (punkty za sfitowanie),
jak również za każdą figurę w longerze partnera.

ŞAK4,©D52,¨1087,§A876     W-E     ŞD76,©KW85,¨AKW5,§KW

PC = 13 u W + 18 u E = 31
PS(W) = 1(za damę w kierach partnera), ale “minusik” za brak 10 w treflach.
PS(E) = “plusik” za nieco więcej niż 10-ka w kierach, 2PS(za 2 figury treflowe)
Razem mamy: 31PC+3PS (“minusik” zredukował się z “plusikiem”) = 34PU
Dzielimy przez 3(bilansowa lewa), wychodzi nam 11+ lew.
Sprawdzamy, czy nasze obliczenia pokrywają się z rzeczywistością:

• piki = 3 lewy
• kiery = 2,5 lewy(drugi as u N + podział 3-3)
• kara = 3+ lewy(za sprawą 10-ki)
• trefle = 2,5 lewy

E ma 16PC, a więc dopiero wyraźne maksimum (17PC) u otwierającego daje
w sumie wymagane 33PC.
Czy dojrzałeś jakieś dodatkowe walory w ręce E:
Tak, są nimi:

• walet kier – 1PS(odchylenie dodatnie w longerze)
• dama pik – 1PS(figura w kolorze partnera)
• 3 piki – stwarzają szansę na lewę blotkową(fortę) w pikach (dubel pik byłby gorszy)

Czy W mając tylko 15PC powinien ten inwit przyjąć?

Inwity (zwłaszcza szlemikowe) mają dużą siłowość,
silnie namawiają do dalszej licytacji.

Czy widzisz jakieś nadwyżki lokalizacyjne w karcie W?
Tak, są nimi:

• odchylenie dodatnie w pikach – 1PS
• duża liczba kontroli (as=2k, król=1k) – “plusik”
• dama w kolorze partnera (powinien mieć starszą 4-kę)

W zgłosił kolor karowy z 2 powodów:

• E licytując 4BA nie wykluczył 4 kar;
• wskazując swój boczny kolor, ułatwi partnerowi ocenę połączonych rąk. E z 4 karami            będzie mógł zgłosić 6¨ (uzgodniony kolor podnosi bilans), bez nich 5BA(nF) lub 6BA.

Sprawdźmy jeszcze, czy nasz algorytm sprawdził się w praktyce.

PC – 15+16=31
Piki – 2PS
Kiery – 2PS
Kara – 2PS
Szybkie lewy – “plusik”

RAZEM = 37,5 : 3 = 12,5 lew

To nie znaczy, że mamy zupełną pewność wzięcia 12 lew. Są to tylko lewy bilansowe,
a bilansowa nadwyżka 1/2lewy świadczy jedynie że szlemik ma duże szanse realizacji.
I tak jest – szanse realizacji szlemika wynoszą ponad 85%.

By uzmysłowić ci, jak dużą rolę odgrywa rozkład ilościowy, lokalizacja figur
oraz karty środkowe, przydzielmy W takie karty:
 

W	#2	W-E	E
Ş	K1072	1ba-2§	Ş	D53
Š©	A53	2Ş-4ba	Š©	KW106
¨	KW6	?	¨	AD3
§	KW5		§	A98

Szlemik tylko na około 10%.
Przy okazji zauważ, że układ 4333 jest znacznie gorszy od 4432.

PODSUMOWANIE

Bilansowanie w strefie końcówki nie musi być tak precyzyjne, jak w strefie szlemowej.
Siła łączna 25PC, przy w miarę zrównoważonych układachstanowi wystarczający powód
do zgłoszenia 3BA. Praktyka gry potwierdza tę tezę, gdyż po szybkiej (mało informacyjnej)
licytacji, już pierwszy nietrafny wist może przynieść ci sukces. Zaś możliwość oddania,
w drodze do dogranej, 4 lew pozwala ci wykorzystać kilka kolejnych szans.
Zupełnie inaczej wygląda sytuacja w strefie szlemikowej: tu bilans powinien być precyzyjny.

Wiele jest prawdy w powiedzeniu:
końcówki należy “zarzucać”, szlemiki licytować.